Gần 18.000 tỷ đồng sẽ được huy động để hiện đại hóa và cải tạo Cảng hàng không quốc tế Phú Quốc (Kiên Giang), nhằm đảm bảo phục vụ hiệu quả Hội nghị APEC 2027 và đáp ứng nhu cầu khai thác trong 5 đến 10 năm tới.
Đầu tư quy mô lớn chuẩn bị cho APEC 2027
Theo các thông tin mới nhất từ Cục Hàng không Việt Nam và Tổng công ty Cảng hàng không Việt Nam (ACV), phương án đầu tư tổng thể cho cảng hàng không đã dần hình thành, với mục tiêu đưa nhanh chóng dự án vào hoạt động để đón Tuần lễ Cấp cao APEC 2027. Trong một công văn gửi Bộ Giao thông – Vận tải, Cục Hàng không Việt Nam khẳng định hồ sơ Quy hoạch điều chỉnh cho giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã được hoàn thiện và dự kiến trình phê duyệt vào giữa tháng 2/2025.
Chi tiết các hạng mục đầu tư
Ngay từ khi xây dựng hồ sơ quy hoạch, cơ quan hàng không đã phối hợp với các đơn vị tư vấn để rà soát và xác định 10 hạng mục cần đầu tư, với tổng mức chi phí khoảng 8.650 tỷ đồng, nhằm đảm bảo phục vụ APEC 2027. Đáng chú ý, 3 hạng mục trọng điểm – bao gồm xây dựng đường cất hạ cánh số 2, hệ thống đường lăn, nhà khách VIP và mở rộng sân đỗ máy bay – chiếm hơn 90% tổng mức đầu tư, phải hoàn thành trước quý I/2027.
Theo công văn số 799, các hạng mục đầu tư phục vụ APEC được chia thành 3 dự án thành phần:
- Dự án thành phần 1: Tập trung vào các công trình trọng yếu như đường cất hạ cánh, đường lăn, sân đỗ và nhà khách VIP, với tổng mức đầu tư 7.650 tỷ đồng.
- Dự án thành phần 2: Bao gồm các công trình đảm bảo hoạt động bay với mức đầu tư khoảng 74 tỷ đồng, do Tổng công ty Quản lý bay Việt Nam (VATM) đảm nhiệm bằng nguồn vốn tự có.
- Dự án thành phần 3: Dành cho xây dựng trụ sở của các cơ quan quản lý nhà nước, thực hiện theo quy định của Luật Đầu tư công và Luật Xây dựng.
Cục Hàng không Việt Nam cho rằng, các hạng mục của Dự án thành phần 1 là trọng tâm, cần được triển khai khẩn trương để kịp thời phục vụ Tuần lễ Cấp cao APEC 2027 và thực hiện nhiệm vụ chính trị theo định hướng của Đảng và Nhà nước. Vì vậy, cơ quan này kiến nghị giao cho ACV vai trò chủ đầu tư đối với phần dự án này nhằm đảm bảo tính toàn diện và đồng bộ trong quá trình triển khai.
Hiện trạng và tính gấp rút của việc cải tạo sân bay Phú Quốc
Hiện nay, sân bay Phú Quốc đang hoạt động với vai trò là cảng hàng không quốc tế dùng chung cho dân dụng và quân sự, đạt tiêu chuẩn cấp 4E. Cơ sở hạ tầng hiện hữu gồm:
- Nhà ga hành khách rộng 36.167 m², công suất phục vụ 4 triệu lượt/năm.
- Đường cất hạ cánh dài 3.000 m x 45 m, đáp ứng tiêu chuẩn khai thác cho tàu bay như Boeing 747 hoặc máy bay tương đương.
- Sân đỗ máy bay với 14 vị trí cùng với nhà ga hàng hóa diện tích 2.292 m², công suất 14.500 tấn/năm.
Tuy nhiên, cảng hàng không hiện chưa có nhà khách VIP – yếu tố quan trọng đã được rút ra từ kinh nghiệm tổ chức APEC Hà Nội 2006 và APEC Đà Nẵng 2017. Việc đầu tư xây dựng nhà khách VIP (khoảng 3.000 m², kèm hệ thống giao thông nội bộ và sân vườn) được đánh giá là cấp thiết. Ngoài ra, do hiện có 14 vị trí đỗ máy bay, cần mở rộng thêm 16 vị trí để đáp ứng nhu cầu đỗ qua đêm của các tàu bay chuyên cơ và các chuyến bay của doanh nhân, nhà đầu tư trong Tuần lễ Cấp cao APEC 2027.
Một mối bận tâm khác của ACV là đường cất hạ cánh số 1, với mặt đường bê tông nhựa đã khai thác quá 10 năm và vượt qua tuổi thọ thiết kế. Sự gia tăng của các dòng máy bay hiện đại như B787-8, A350-900 càng làm giảm tuổi thọ của mặt đường, dẫn đến nhiều hư hỏng. Để đảm bảo an toàn bay, bên cạnh công tác duy tu thường xuyên – đã được thực hiện qua 7 đợt – việc xây dựng đường cất hạ cánh số 2 và cải tạo đường hiện có trở thành điều cần làm ngay lập tức.
Triển khai và kế hoạch đầu tư tương lai
Số liệu thống kê cho thấy, năm 2024, tổng số hành khách phục vụ tại cảng hàng không Phú Quốc đạt 4,143 triệu lượt, với 2,3 triệu lượt nội địa và 1,843 triệu lượt quốc tế; tổng số lần cất hạ cánh đạt 24.639 lần. Nhà ga T1 hiện tại, với diện tích 3.600 m², nếu được bố trí hợp lý, có thể phục vụ đến 5,5 triệu lượt hành khách/năm. Tuy nhiên, để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng trong giai đoạn tới (đặc biệt là khi xây dựng nhà ga T2 với công suất 6 triệu lượt/năm), việc đầu tư mở rộng là điều không thể thiếu.
Nếu ACV được giao làm chủ đầu tư Dự án thành phần 1 và triển khai ngay việc đầu tư nhà ga T2, tổng nguồn vốn cần huy động sẽ vào khoảng 17.540 tỷ đồng. Điều tích cực là ACV đã cân đối và thu xếp đủ vốn cho các hạng mục đầu tư dự kiến trong giai đoạn 2025 – 2026.
Với thời gian chuẩn bị cho Tuần lễ Cấp cao APEC 2027 ngày càng gấp rút, Cục Hàng không Việt Nam kiến nghị Bộ Giao thông – Vận tải nhanh chóng xem xét, phê duyệt hồ sơ Quy hoạch điều chỉnh (giai đoạn 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050) nhằm tạo điều kiện pháp lý thuận lợi cho các bước triển khai kế hoạch. Đồng thời, cơ quan này cũng đề xuất báo cáo Thủ tướng Chính phủ về việc giao ACV đầu tư các công trình trọng yếu như đường cất hạ cánh và đường lăn bằng nguồn vốn của ACV để đảm bảo tính tổng thể và đồng bộ trong triển khai dự án.
Bản kế hoạch đầu tư này không chỉ hướng tới việc cải thiện hạ tầng cảng hàng không Phú Quốc, mà còn mở ra một bước tiến mới trong việc nâng cao chất lượng dịch vụ, đảm bảo an toàn bay và thúc đẩy sự phát triển kinh tế – du lịch của khu vực trước mắt và trong tương lai./.